بررسی توارث‌پذیری، تجزیه علَیت و تحلیل عامل‌ها در ژنوتیپ‌های گندم پاییزه (Triticum aestivum L.)
نویسندگان
1 دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
2 دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد
چکیده
با توجه به پایین بودن وراثت‌پذیری صفت عملکرد، برای انتخاب آن معمولاً از شاخص‌های مورفولوژیکی که دارای وراثت‌پذیری بالایی بوده و نیز همبستگی بالایی با عملکرد دارند استفاده می‌شود. به منظور بررسی روابط بین صفات و تعیین صفات موثر بر وزن دانه، 36 ژنوتیپ گندم پاییزه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه شدند. قبل از کشت بر اساس آزمون خاک کودهای مورد نیاز استفاده شدند. بین ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه از نظر همه صفات به استثنای مدت زمان سبز شدن و مدت زمان خوشه رفتن تفاوت معنی‌دار وجود داشت. بیشترین وراثت‌پذیری عمومی در عرض برگ پرچم و فاصله غلاف برگ پرچم تا خوشه و کمترین وراثت‌پذیری عمومی در مدت زمان سبز شدن و طول برگ پرچم برآورد شد. وزن هزار دانه با مدت زمان سبز شدن و عرض برگ پرچم همبستگی مثبت و معنی‌دار و با ارتفاع بوته در زمان خوشه رفتن و ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی‌دار نشان داد. پس از تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، صفات ارتفاع بوته در زمان خوشه رفتن، عرض برگ پرچم، طول خوشه و طول برگ پرچم وارد مدل شدند و در تجزیه علیت برای وزن هزار دانه استفاده شدند. طول برگ پرچم بیشترین اثر منفی مستقیم را بر روی وزن هزار دانه داشت. در تحلیل عاملی در مجموع سه عامل شناسایی شد که شامل عامل‌های موثر در عملکرد، فتوسنتز و طول دوره رسیدگی بودند. نتایج نشان داد که صفات عرض برگ پرچم و ارتفاع در زمان خوشه رفتن می‌توانند به عنوان شاخص‌های انتخاب برای وزن هزار دانه مورد استفاده قرار گیرند.
کلیدواژه‌ها
)