ارزیابی تحمل به تنش رطوبتی آخر فصل در 20 لاین امید بخش جو
نویسندگان
1 دانشگاه بو علی سینا
2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان
چکیده
به منظور ارزیابی اثر تنش رطوبتی آخر فصل بر 20 لاین امید بخش جو و جهت تعیین میزان تحمل نسبی آن‌ها بر اساس شاخص‌های قدیم و جدید، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی در سال زراعی 1390- 1389 انجام شد. در این پژوهش، برخی از شاخص‌های قدیمی از جمله SSI، TOL، MP، GMP، STI، RDI و دو شاخص جدید یعنی شاخص درصد حساسیت به خشکی (SSPI) و شاخص محصول محیط غیر تنش و تنش (SNPI) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد دانه در شرایط عدم تنش (YP) و تنش رطوبتی (YS) با شاخص‌های MP، GMP، STI و SNPI همبستگی بالا و معنی‌داری دارد. بنابراین این شاخص‌ها به عنوان بهترین شاخص‌ها جهت گزینش لاینهای با عملکرد بالا در شرایط عدم تنش و تنش رطوبتی در این آزمایش انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه‌های اصلی بیانگر این بود که به طور نسبی لاینهای شماره 9، 4 و 6 مقاوم‌ترین و لاینهای شماره 13، 16 و 17 حساس‌ترین لاین‌ها به تنش رطوبتی آخر فصل می‌باشند. همچنین، نتایج نمودار بای‌پلات حاکی از این بود که شاخص‌های MP، GMP، STI و به ویژه شاخص SNPI بیشترین هم راستایی را با YS دارند، بنابراین، بهترین شاخص‌ها جهت شناسایی لاینهای نسبتا مقاوم با عملکرد بالا در شرایط تنش رطوبتی هستند. بر اساس نتایج بدست آمده از نمودار تجزیه خوشه‌ای، لاینهای مورد آزمایش به طور کلی در دو خوشه تقسیم‌بندی شدند، به طوری که لاینهای حساس و نسبتا حساس در خوشه اول و لاینهای مقاوم و نسبتا مقاوم در خوشه دوم قرار گرفتند. در پایان اظهار می‌گردد که در شرایط این آزمایش شاخص‌های SNPI، STI، GMP و MP به ترتیب به عنوان بهترین شاخص‌ها و لاینهای شماره 9، 4 و 6 به ترتیب به عنوان مقاوم‌ترین لاین‌ها معرفی شدند.
کلیدواژه‌ها
)